Dilin kullanım boyutuyla doğrudan ilişkili olan dil işlevleri, dil bilgisi yapılarının iletişim ortamlarında uygun bağlamlar içerisinde kullanılması ile ortaya çıkmaktadır. Bir başka deyişle dil bilgisi kuralları tek başına bir anlam ifade etmemekte, kullanıldıkları bağlam içerisinde farklı anlamlar kazanmaktadır. Bu çalışmada, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi amacıyla hazırlanmış ders kitaplarında bulunan dil bilgisi etkinliklerinde yer alan dil işlevlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi alanında dil bilgisi öğretimi için özel olarak hazırlanmış olmasından dolayı “Gazi Üniversitesi Yabancılar İçin Türkçe Dil Bilgisi A1-A2-B1” ve “Gazi Üniversitesi Yabancılar İçin Türkçe Dil Bilgisi B2-C1” kitapları araştırma nesnesi olarak seçilmiş ve söz konusu kitaplar doküman analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada elde edilen veriler, seviyelere göre hazırlanmış olan tablolarda sunulmuştur. Bu tablolarda; incelenen kitaplardaki dil bilgisi uygulamalarında yer alan dil işlevlerine, işlevlerin sıklık oranlarına, bu işlevlerin hangi dil bilgisi yapılarıyla verildiğine, TYDÖP’te hangi dil bilgisi yapısı ile eşleştiğine ve kitaplardaki dil bilgisi uygulamalarından seçilen örneklere yer verilmiştir. Çalışmada dil işlevleri yönünden incelenen Gazi Üniversitesi Uluslararası Öğrenciler İçin Dil Bilgisi kitaplarında toplamda 1761 dil işlevinin yer aldığı; bu işlevlerin dağılımının ise A1 seviyesinde 9’u farklı olmak üzere 195, A2 seviyesinde 28’i farklı olmak üzere 375, A2 seviyesinde 37’si farklı olmak üzere 405, B2 seviyesinde 27’si farklı olmak üzere 386, C1 seviyesinde ise 38’i farklı olmak üzere 400 olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda, kitaplarda en fazla ve en az yer verilen işlevlerin her seviyede değiştiği; dil işlevlerinin B2 seviyesi dışında seviyeler ilerledikçe çeşitliliğinin ve sayısının arttığı belirlenmiştir.
Albayrak, F. (2022). Türkçe dil bilgisi öğretimine bütüncül bir yaklaşım: Dil bilgisiyle ilgili kazanımların program ve ders kitaplarındaki görünümleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(4), 829-857.
Altıparmak, H. M. (2013). Avrupa Diller Öğretimi Ortak Çerçeve Programı kapsamında işlevsel kavramsal yaklaşım temelli ihtiyaç analizi örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
Aydın, Y. (2014). Erasmus yoğun dil kurslarında Türkçe öğrenen yabancılara yönelik bir ihtiyaç analizi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
Bağçeci, B. ve Kılıç, M. (2012). Yabancı dil öğretiminde materyallerin tasarım ve hazırlama ilkeleri. Sarıçoban, A. ve Tavil, Z. M. (Ed.) Yabancı dil öğretiminde Teknolojileri ve materyal tasarımı içinde. Anı Yayıncılık.
Benzer, A. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde işlevsel dil bilgisi. Pegem Akademi.
Brown, R. D. ve Raza, K. (2019). Materials development in EALP legal writing courses. Language Teaching Research Quarterly, 15, 33–49.
Bölükbaş Kaya, F. (2021). Yabancılara Türkçe dil bilgisi öğretimi. Kültür Sanat Basımevi.
Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Bütün, M.; Demir, S. B., Çeviri Ed.) Siyasal Kitapevi.
Çelik, M. E. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde otantiklik ve otantik materyallerden yararlanma. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 7(21), 791-806.
Çekici, Y. E. (2021). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi açısından dil işlevleri. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
Demirel. Ö. (2007). Öğretme sanatı. Pegem Akademi.
Demirel, Ö. ve Altun, E. (Ed.) (2011). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Pegem Yayınları.
Doyumğaç, İ. (2017). Yabancılar için Türkçe ders kitaplarında dil bilgisi öğretimi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Adıyaman Üniversitesi.
Duman, G. B. (2013). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde materyal geliştirme ve materyallerin etkin kullanımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi,1(2),1-8.
Durmuş, M. (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi. Grafiker Yayınları.
Erdem, İ. ve Bahşi, B. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde dil bilgisi öğretimi. Erdem, İ. vd. (Ed.). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi içinde. Pegem Akademi.
Gazi Üniversitesi TÖMER (2015). A1-A2-B1 Yabancılar için Türkçe dil bilgisi.
Gazi Üniversitesi TÖMER (2015). B2-C1 Yabancılar için Türkçe dil bilgisi.
Göçen, G. ve Okur, A. (2014). Dil bilgisi eğitimi. Durmuş, M. ve Okur, A. (Ed.). Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı içinde. Grafiker Yayınları.
Halis, İ. (2002). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Nobel Yayıncılık.
Howard, J. ve Major, J. (2004). Guidelines for designing effective English language teaching materials. Proceedings from PAAL ‘9: Conference of Pan-Pacific Association of Applied Linguistics. Kanagawa. Paal.
İşcan, A. (2007). İşlevsel dil bilgisinin Türkçe öğretimindeki yeri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 253-258.
Karatay, H. ve Kaya, S. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde dil bilgisi için çerçeve program. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 7(2), 1-59.
Kılıç, V. (2002). Dilin işlevleri ve iletişim. Papatya Yayıncılık.
Kınay, E. D. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde dil bilgisi öğretimi için materyal geliştirme. E-Dil Dergisi, 5, 243-260.
Kurnaz, H. (2020). Dil bilgisi öğretimi. Özenç, E. G.ve Özenç M. (Ed.) Kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi. Pegem Akademi.
Millî Eğitim Bakanlığı. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı. MEB.
Özbay, M. (2013). Özel öğretim yöntemleri II (2. bs.). Öncü Kitap.
Pilancı, H. ve Saltık, O. (2018). Yabancılara Türkçe öğretiminde dil bilgisi içeriğini etkileyen faktörler: A1, A2 Düzeyleri. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 4(9), 122-149.
Richards, J. (2006). Materials development and research – making the connection. RELC Journal, 37(1), 5-26.
Sebzecioğlu, T. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe dilbilgisi öğretimi üzerine dilbilim temelli uygulamalar. Kesit Akademi Dergisi, 2(3), s. 97-112.
Şimşek, N. (2002). Derste eğitim teknolojisi kullanımı. Nobel Akademik Yayıncılık.
Thornbury, S. (2002). Howbto teach grammar. Essex: Pearson Education Limited.
Tomlinson, B. (2013). Developing materials for language teaching. Bloomsbury.
Yalın, H. İ. (2010). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Pegem Yayınları.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. bs.). Seçkin.
Yücel, D. (2022). Yabancılara Türkçe öğretiminde bir materyal geliştirme örneği: Döndür-geç, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(25), 239-245.
