Yabancı bir dil öğrenmenin tarih boyunca bir ihtiyaç olarak algılandığı söylenebilir. Son dönemlerde Türkçeye duyulan ilgi de bu algının bir sonucu şeklinde yorumlanabilir. Türkiye Cumhuriyeti’nin bölgesel ve dünya çapındaki konumu giderek güçlendiğinde Türkçe öğrenme ihtiyacı giderek artış göstermektedir. Söz konusu ihtiyaca cevap verme noktasında alanda faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların çalışmaları dikkat çekmektedir. Bu açıdan bakıldığında yabancı dil olarak Türkçe öğretimi uygulamalarında standartlaşmayı sağlayan Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı önem arz etmektedir. Bahsi geçen program K12 düzeyinde dört temel dil becerisine yönelik kazanımlar, temalar, tema bazlı söz varlığı ve dil yapılarını içeren izlenceler sunmaktadır. Öğrenicilerin kazanımları gerçekleştirme düzeyinin belirlenmesine ilişkin de ölçme değerlendirme çalışmalarının nasıl yürütülmesi gerektiğine dair açıklamalar, bu temel kaynakta yer almaktadır. Öğrenicilerin kazanımlara ulaşma durumunun değerlendirilmesinde farklı taksonomilerden de faydalanılabilir. Programda belirtilen kazanımların taksonomik sınıflaması, öğrenicilerin Türkçe öğrenirken nasıl bir süreç izlediğini gözlemlemek açısından değerli bulunmaktadır. Bu bağlamda araştırma; Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı’nda her bir dil düzeyi (A1, A2, B1, B2, C1) için ifade edilen anlama (dinleme ve okuma) kazanımlarını, bilişselin yanı sıra duyuşsal boyutu da önceleyen Barett Taksonomisi’ne göre incelenme ve sınıflandırmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmada anlama (okuma ve dinleme) kazanımlarının Barett Taksonomisi’nin basamaklarına eşit olarak dağılmadığı ve üst düzey basamakların kazanımlarda genel olarak yer almadığı tespit edilmiştir. Araştırmada ulaşılan sonuçlar, ilgili literatürle karşılaştırılmış ve bazı önerilerde bulunulmuştur.
Yabancılara Türkçe öğretimi, Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı, Barrett Taksonomisi, okuma becerisi, dinleme becerisi.
Anderson, L. W., Krathwohl, D. R. vd. (2018). Öğrenme öğretim ve değerlendirme ile ilgili bir sınıflama (D. A. Özçelik. Türk, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
Balcı, M. (2017). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde temel kavramlar. Develi, H. (Ed.), Uygulamalı Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi el kitabı I. cilt. İstanbul: Kesit Yayınları.
Balcı, M. ve Melanlıoğlu, D. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı üzerine. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KÜSBD), 10 (2), 173-198.
Bozkırlı, A. T. ve Cömert Bayrak, Ö. (2023). Hollanda’da uygulanan VWO merkezi Türkçe sınavının Barrett taksonomisinin basamakları doğrultusunda incelenmesi. Journal of World of Turks/ Zeitschrift für die Welt der Türken 15(2).
Clymer, T. (1968). What is reading? Some current concepts. İçinde H. M. Robinson, & H. G. Richey (Eds.), Innovation and change in reading instruction: The sixty-seventh yearbook of the national society for the study of education part II (pp. 7-29). Chicago: The National Society for The Study of Education.
Çakmakcı, E. (2020). İlkokul sınıf öğretmenlerinin metinlerden ürettikleri soruların barret taksonomisine göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, İstanbul.
Emre, K. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programının yenilenmiş̧ bloom taksonomisine göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Kaldırım, A. (2020). Barrett taksonomisine dayalı öğretim programı’nın 7. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Melanlıoğlu, D. (2017). Dil öğretiminde metin ve metin secimi. Develi, H. (Ed.), Uygulamalı Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi el kitabı I. cilt (s. 111-187). İstanbul: Kesit Yayınları.
Özkan, U. B. (2021). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegeö Akademi.
Pearson, P. D. (2009). The roots of reading comprehension. In S. E. Israel, & G. G. Duffy (Eds.), Handbook of research on reading comprehension (3-31).
Pilav, S. ve Oğuz, M. M. (2013). Türkçe ders kitaplarında yer alan metin türleri üzerine bir araştırma. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (3) 2, 16-30.
Sallabaş, F. (2023). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarındaki okuma metinlerine ait soruların incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 449-469.
TMV (Türkiye Maarif Vakfı) (2020). Türkçenin yabancı dil olarak Türkçe öğretimi programı. İstanbul: Maarif Yayınları.
Yıldırım, K. (2012). Öğretmenlerin öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerini değerlendirmede kullanabilecekleri bir sistem: barrett taksonomisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (18), 45-58
Yüceer, D. (2022). Türkçe öğretiminde soru hazırlamada yararlanılabilecek iki Taksonomi: Bloom ve Barrett taksonomisinin karşılaştırılmalı incelemesi. Okuma Yazma Eğitim Araştırmaları, 10(1), 67-84.
