Toplumlar, kendilerini bazen öteki üzerinden konumlandırma ihtiyacı duyabilir, tarihsel dönemler ve zamanın egemen görüşleri, öteki imajının oluşmasında önemli roller üstlenir. Zaman içerisinde yüklenen anlamlar değişim gösterse bile öteki her zaman olumlu veya olumsuz şekillerde farklılıklar taşımak zorundadır ve bu farklılıklar ötekinin var oluşunun ana kaynağı olacaktır. Tarihsel altüst oluş dönemlerinde -özellikle yeni bir kimlik arayışına girildiği zamanlarda- öteki ile daha yoğun bir hesaplaşma içerisine girilir, “biz” dairesinin dışına itilerek uzak kalınması gereken ve ona karşı savunma mekanizmaları geliştirilen bir kavrama dönüşür “öteki”. Kıymeti bilinmeyerek elden çıkarılan, kaybedilen bir dünyanın/uygarlığın yeniden inşasını kendine görev bilen Sezai Karakoç, şiir ve nesirlerinin büyük çoğunluğunu bu amaç doğrultusunda kaleme alır. Doğu-İslam toplumunun değerlerinin insan fıtratına, kainatın doğal döngüsüne ne kadar uyumlu; bunun karşısındaki düşüncelerin hakikatle bağlarının kopuk ve eğreti olduğunu vurgulamaya çalışır. Batılı değer yargılarının karşısında olan yazar, onları yer yer keskin bir dille eleştirmekten uzak kalamaz. Bu çalışmada Doğu ve Batı medeniyetlerini duyuş, bilgi ve tecessüs noktasından iyi analiz etme yetisine sahip olduğunu düşündüğümüz Sezai Karakoç’un şiirinde “biz”e (İslam dünyası) ve “öteki”ne (Batı dünyasına) nasıl yaklaştığı, iki farklı dünyanın hangi özelliklerini öne çıkardığı üzerinde durularak ayrışma çizgileri belirginleştirilmeye çalışılacaktır.
Sezai Karakoç, Doğu, Batı, Öteki, Biz, Medeniyet
Andı, M. F. (2010). Güneşe Tutulan Ayna, Hat yayınları, İstanbul.
Bakhtin, M. (2001). Karnavaldan romana, edebiyat teorisinden dil felsefesine seçme yazılar. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Balcı, M. (2013). Taha'nın kitabı, Türk Dili, Doğumunun 80. Yılında Sezai Karakoç'un Şiiri (Ö.S), S. 744.
Berman, M. (2017). Katı olan her şey buharlaşıyor. İstanbul: İletişim Yayınları.
Çağan, K. (2019). Postmodernizm ve mahremiyetin dönüşümü. Ankara: Pruva Yayınları.
Çetin, N. (2012). Şiir tahlilleri 2. Ankara: Akçağ Yayınları.
Diriliş Dergisi (Eylül-Ekim 1974), S. 1-2, Diriliş Yayınları, İstanbul.
Fanon, F. (2013). Yeryüzünün lanetlileri. İstanbul: Versus Kitap.
Kalın, İ. (2016). Ben, öteki ve ötesi, İslam-Batı ilişkileri tarihine giriş. İstanbul: İnsan Yayınları.
Karakoç, S. (1979). Günlük yazılar I, farklar. İstanbul: Diriliş Yayınları.
Karataş, T. (1998). Doğu'nun yedinci oğlu Sezai Karakoç. İstanbul: Kaknüs.
Karataş, T. (2018). Tanıdıkça Büyüyen Güzelleşen. Hece: Sezai Karakoç ve bir uygarlık tasarımı olarak diriliş (Özel sayı:5). Ankara: Hece Yayıncılık, s. 29-36.
Muharrem, M. (2018). Geometri sağnağı altında sesler ve Sezai Karakoç. Hece: Sezai Karakoç ve bir uygarlık tasarımı olarak diriliş (Özel sayı:5). Ankara: Hece Yayıncılık, s. 93-99.
Özcan, T. (2018). Yazı/yankı, makaleler-denemeler. İstanbul: Kesit Yayınları.
Parla, J. (2012). Efendilik, şarkiyatçılık, kölelik. İstanbul: İletişim Yayınları.
Polat, A. (2018). İkinci yeni şiirinin felsefi kaynakları. İstanbul: Kesit Yayınları.
Said, E. W. (2004). Kültür ve Emperyalizm. İstanbul: Hil Yayın.
Said, E. W. (2012). Şarkiyatçılık, Batı'nın Şark anlayışları. İstanbul: Metis Yayınları.
Shayegan, D. (2020). Yaralı bilinç, geleneksel toplumlarda kültürel şizofreni. İstanbul: Metis Yayınları.
Şirin, İ. (2009). Osmanlı imgeleminde Avrupa. Ankara: Lotus Yayınevi.
Yağcıoğlu, S. (2017). Roman kahramanı ve öznellik: söylem ideoloji ve coğrafya. İstanbul: Komşu Yayınevi.
Yeğenoğlu, M. (2003). Sömürgeci fantaziler, oryantalist söylemde kültürel ve cinsel fark. İstanbul: Metis Yayınları.
